TEMAT NA CZASIE Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że kary umowne zapłacone przez przedsiębiorcę za częściowe niewykonanie dostaw, które nie wynikały z jego winy, można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów. Rozstrzygnięcie to stanowi istotne wyjaśnienie granic stosowania art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT.
Spór, który trafił na wokandę sądu kasacyjnego, dotyczył spółki zajmującej się dostawami wyrobów i technologii dla wojska, policji oraz straży granicznej, a także specjalistycznego sprzętu dla portów lotniczych. Firma została obciążona karami umownymi w związku z przekroczeniem terminu dostaw i częściowym ich niezrealizowaniem, przy czym opóźnienia wynikały z niezależnych od niej przyczyn logistyczno-produkcyjnych.
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej odmówił spółce prawa do zaliczenia zapłaconych kar umownych do kosztów podatkowych, argumentując, że art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT wyklucza z takich kosztów wszelkie kary umowne wynikające z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania. Tym samym organ podatkowy prezentował szeroką interpretację przepisu, uznając za nieistotne przyczyny nałożenia kary. Jednak Wojewódzki Sąd Administracyjny nie zgodził się z takim stanowiskiem, wskazując na błędne utożsamienie przez organ podatkowy wszelkich okoliczności niewykonania umowy z wymienioną w przepisie „wadą wykonania robót i usług”. Sąd podkreślił różnicę między opóźnieniem a zwłoką, określając tę drugą jako opóźnienie zawinione przez dłużnika.
Sprawa trafiła do Naczelnego Sądu Administracyjnego, a ten w wyroku z 6 maja 2025 r. (sygn. akt II FSK 1012/22) podzielił argumentację WSA. Sąd podkreślił, że nie można mówić o wadzie, gdy umowa nie została w pełni wykonana. Wada jest brana pod uwagę tylko wtedy, gdy świadczenie zostało spełnione, ale w sposób wadliwy. W rozpatrywanej sprawie nastąpiło zaś częściowe niewykonanie dostawy, co nie mieści się w katalogu wyłączeń z art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT.
Warto podkreślić, że najnowszy wyrok NSA stanowi kontynuację linii orzeczniczej, zgodnie z którą przepisy wyłączające określone wydatki z kosztów uzyskania przychodów, jako wyjątki od ogólnej zasady wyrażonej w art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, powinny być interpretowane ściśle.
Rozstrzygnięcie to ma istotne znaczenie dla przedsiębiorców, którzy ponoszą kary umowne wynikające z okoliczności niezależnych od nich, dając im możliwość zaliczenia takich wydatków do kosztów podatkowych, o ile nie są one objęte katalogiem wyłączeń z art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT.
Więcej na portalach społecznościowych BDO Poland – ZAPRASZMY:
https://www.facebook.com/BDOPolska
https://www.instagram.com/bdo_polska/
https://www.linkedin.com/company/bdo-sp-zoo
Spór, który trafił na wokandę sądu kasacyjnego, dotyczył spółki zajmującej się dostawami wyrobów i technologii dla wojska, policji oraz straży granicznej, a także specjalistycznego sprzętu dla portów lotniczych. Firma została obciążona karami umownymi w związku z przekroczeniem terminu dostaw i częściowym ich niezrealizowaniem, przy czym opóźnienia wynikały z niezależnych od niej przyczyn logistyczno-produkcyjnych.
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej odmówił spółce prawa do zaliczenia zapłaconych kar umownych do kosztów podatkowych, argumentując, że art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT wyklucza z takich kosztów wszelkie kary umowne wynikające z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania. Tym samym organ podatkowy prezentował szeroką interpretację przepisu, uznając za nieistotne przyczyny nałożenia kary. Jednak Wojewódzki Sąd Administracyjny nie zgodził się z takim stanowiskiem, wskazując na błędne utożsamienie przez organ podatkowy wszelkich okoliczności niewykonania umowy z wymienioną w przepisie „wadą wykonania robót i usług”. Sąd podkreślił różnicę między opóźnieniem a zwłoką, określając tę drugą jako opóźnienie zawinione przez dłużnika.
Sprawa trafiła do Naczelnego Sądu Administracyjnego, a ten w wyroku z 6 maja 2025 r. (sygn. akt II FSK 1012/22) podzielił argumentację WSA. Sąd podkreślił, że nie można mówić o wadzie, gdy umowa nie została w pełni wykonana. Wada jest brana pod uwagę tylko wtedy, gdy świadczenie zostało spełnione, ale w sposób wadliwy. W rozpatrywanej sprawie nastąpiło zaś częściowe niewykonanie dostawy, co nie mieści się w katalogu wyłączeń z art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT.
Warto podkreślić, że najnowszy wyrok NSA stanowi kontynuację linii orzeczniczej, zgodnie z którą przepisy wyłączające określone wydatki z kosztów uzyskania przychodów, jako wyjątki od ogólnej zasady wyrażonej w art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, powinny być interpretowane ściśle.
Rozstrzygnięcie to ma istotne znaczenie dla przedsiębiorców, którzy ponoszą kary umowne wynikające z okoliczności niezależnych od nich, dając im możliwość zaliczenia takich wydatków do kosztów podatkowych, o ile nie są one objęte katalogiem wyłączeń z art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT.
Więcej na portalach społecznościowych BDO Poland – ZAPRASZMY:
https://www.facebook.com/BDOPolska
https://www.instagram.com/bdo_polska/
https://www.linkedin.com/company/bdo-sp-zoo