TEMAT NA CZASIE Od środy 25 września obowiązują przepisy ustawy z 14 czerwca 2024 r. o ochronie sygnalistów, opublikowanej w Dzienniku Ustaw pod pozycją 928. Nowe przepisy implementują do polskiego prawa dyrektywę Unii Europejskiej w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa.
Nowe przepisy mają na celu zwiększenie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa oraz promowanie transparentności w organizacjach. Na firmy, które nie dostosują się do nowych wymagań, będzie można nakładać kary.
Zgodnie z polskimi przepisami sygnaliści to osoby fizyczne, które zgłaszają naruszenie prawa lub ujawniają publicznie informacje o naruszeniu prawa, w zakresie określonym przepisami, uzyskane w kontekście związanym z pracą.
Informacja o naruszeniu prawa to informacja, w tym uzasadnione podejrzenie, dotyczące zaistniałego lub potencjalnego naruszenia prawa, do którego doszło lub prawdopodobnie dojdzie.
Osoby, które zgłaszają naruszenia prawa, czyli sygnaliści, będą mogły liczyć na ochronę. Podstawowa zasada sprowadza się do tego, że wobec pracownika-sygnalisty nie mogą być podejmowane działania odwetowe. Przepisy wskazują też listę działań, które uważane są za działania odwetowe. Zapewnienie takiej ochrony jest jednym z podstawowych zadań nowych przepisów.
Należy jednak podkreślić, że sygnalista może liczyć na ochronę pod warunkiem, że jego zgłoszenie opiera się na uzasadnionych podstawach. Osoba, która zgłasza lub ujawnia publicznie informacje, wiedząc, że do naruszenia prawa nie doszło, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Nowe przepisy przewidują, że podmioty prawne zatrudniające więcej niż 50 osób są zobowiązane do ustanowienia wewnętrznej procedury zgłaszania naruszeń prawa oraz podejmowania działań następczych. Jest to jeden z najważniejszych obowiązków formalnych nałożonych na te firmy (pisaliśmy o tym szerzej w naszych alertach, dostępnych na www.bdo.pl, m.in. Alert BSO8/2024).
Ustawa o ochronie sygnalistów przewiduje trzy procedury służące informowaniu o naruszeniu prawa. Pierwsza to zgłaszanie informacji o naruszeniu prawa w ramach procedury zgłoszeń wewnętrznych przyjmowanej przez podmiot prawny, w szczególności pracodawców. Druga to zgłaszanie informacji o naruszeniu prawa w ramach procedury zgłoszeń zewnętrznych, czyli przekazywanie informacji Rzecznikowi Praw Obywatelskich albo organowi publicznemu. Ostatnia to tzw. ujawnianie publiczne informacji o naruszeniu prawa, którego zastosowanie powinno mieć wyjątkowy charakter i wymaga od sygnalisty spełnienia dodatkowych warunków.
Nowe przepisy mają na celu zwiększenie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa oraz promowanie transparentności w organizacjach. Na firmy, które nie dostosują się do nowych wymagań, będzie można nakładać kary.
Zgodnie z polskimi przepisami sygnaliści to osoby fizyczne, które zgłaszają naruszenie prawa lub ujawniają publicznie informacje o naruszeniu prawa, w zakresie określonym przepisami, uzyskane w kontekście związanym z pracą.
Informacja o naruszeniu prawa to informacja, w tym uzasadnione podejrzenie, dotyczące zaistniałego lub potencjalnego naruszenia prawa, do którego doszło lub prawdopodobnie dojdzie.
Osoby, które zgłaszają naruszenia prawa, czyli sygnaliści, będą mogły liczyć na ochronę. Podstawowa zasada sprowadza się do tego, że wobec pracownika-sygnalisty nie mogą być podejmowane działania odwetowe. Przepisy wskazują też listę działań, które uważane są za działania odwetowe. Zapewnienie takiej ochrony jest jednym z podstawowych zadań nowych przepisów.
Należy jednak podkreślić, że sygnalista może liczyć na ochronę pod warunkiem, że jego zgłoszenie opiera się na uzasadnionych podstawach. Osoba, która zgłasza lub ujawnia publicznie informacje, wiedząc, że do naruszenia prawa nie doszło, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Nowe przepisy przewidują, że podmioty prawne zatrudniające więcej niż 50 osób są zobowiązane do ustanowienia wewnętrznej procedury zgłaszania naruszeń prawa oraz podejmowania działań następczych. Jest to jeden z najważniejszych obowiązków formalnych nałożonych na te firmy (pisaliśmy o tym szerzej w naszych alertach, dostępnych na www.bdo.pl, m.in. Alert BSO8/2024).
Ustawa o ochronie sygnalistów przewiduje trzy procedury służące informowaniu o naruszeniu prawa. Pierwsza to zgłaszanie informacji o naruszeniu prawa w ramach procedury zgłoszeń wewnętrznych przyjmowanej przez podmiot prawny, w szczególności pracodawców. Druga to zgłaszanie informacji o naruszeniu prawa w ramach procedury zgłoszeń zewnętrznych, czyli przekazywanie informacji Rzecznikowi Praw Obywatelskich albo organowi publicznemu. Ostatnia to tzw. ujawnianie publiczne informacji o naruszeniu prawa, którego zastosowanie powinno mieć wyjątkowy charakter i wymaga od sygnalisty spełnienia dodatkowych warunków.
Więcej na portalach społecznościowych BDO Poland – ZAPRASZMY:
https://www.facebook.com/BDOPolska
https://www.instagram.com/bdo_poland/
https://www.linkedin.com/company/bdo-sp-zoo