Rozliczenie kontraktów długoterminowych

BDO W MEDIACH Wiele przedsiębiorstw realizuje w toku swej działalności kontrakty, których wykonanie trwa kilka miesięcy a nawet lat. Umowy takie są realizowane przez firmy budowlane pełniące rolę generalnych wykonawców, firmy informatyczne dostarczające dostosowane rozwiązania ale również przez producentów maszyn i urządzeń, którzy budują maszyny i instalacje na zlecenie klientów. Kontrakty takie wymagają odpowiedniego księgowania – pisze na łamach Rzeczpospolitej Edyta Kalińska, Regionalny Partner Zarządzający Działem Rewizji Finansowej BDO, Region Zachód.

Podmioty, które realizują kontrakty długoterminowe są zobowiązane rozliczać księgowo generowane z nich wyniki w czasie, aby zachować zasadę współmierności kosztów do przychodów oraz zasadę memoriału, które są jednymi z nadrzędnych zasad rachunkowości obowiązujących we wszystkich systemach rachunkowych.  W ustawie o rachunkowości (dalej: uor) zasady te zostały zawarte w art. 6 mówiącym, że:

- w księgach rachunkowych jednostki należy ująć wszystkie osiągnięte, przypadające na jej rzecz przychody i obciążające ją koszty związane z tymi przychodami dotyczące danego roku obrotowego, niezależnie od terminu ich zapłaty,

- dla zapewnienia współmierności przychodów i związanych z nimi kosztów do aktywów lub pasywów danego okresu sprawozdawczego zaliczane będą koszty lub przychody dotyczące przyszłych okresów oraz przypadające na ten okres sprawozdawczy koszty, które jeszcze nie zostały poniesione.
Odpowiednie regulacje dotyczące ustalania przychodów z wykonania niezakończonej usługi zawarte są w art. 34a-34d uor.

Zgodnie z tym przepisem za kontrakt długoterminowy uważa się umowę o okresie realizacji dłuższym niż 6 miesięcy, która na dzień bilansowy jest wykonana w istotnym stopniu. To dla takich umów należy ustalić na dzień bilansowy przychód proporcjonalnie do stopnia zaawansowania wykonywanej usługi. Istotne jest to, że przychód taki należy ująć tylko wtedy, jeśli stopień zaawansowania jak również przewidywane całkowite koszty wykonania usługi za cały czas jej realizacji, można ustalić w sposób wiarygodny.

Art. 34a Ustęp 2 wskazuje jak ustalić przychody z wykonania niezakończonej usługi. Przychody od dnia zawarcia umowy do dnia bilansowego ustala się proporcjonalnie do stopnia zaawansowania, po odliczeniu przychodów, które już wpłynęły na wynik finansowy. Jest to tak zwana metoda procentowa rozliczenia kontraktu.

Cała analiza wraz z praktycznymi przykładami została opublikowana w Rzeczpospolitej z 1 września 2021 r., str. H1 i H2