Wykonanie wiążącego polecenia przez spółkę zależną nie wyłącza obowiązku stosowania przepisów o cenach transferowych, a członkowie zarządu nie są zwolnieni z odpowiedzialności karnoskarbowej za ewentualne zaległości podatkowe – wynika z rekomendacji grupy roboczej działającej przy Forum cen Transferowych.
Rekomendacje zostały zaprezentowane podczas XXI Forum Cen Transferowych w październiku 2025 r. Dokument powstał w odpowiedzi na potrzebę wyjaśnienia wątpliwości związanych ze stosowaniem przepisów o wiążących poleceniach wprowadzonych ustawą z 9 lutego 2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw.
Zgodnie z art. 212 § 1 ustawy z 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (KSH) spółka dominująca może wydać spółce zależnej uczestniczącej w grupie spółek wiążące polecenie dotyczące prowadzenia spraw spółki, jeżeli jest to uzasadnione interesem grupy spółek. Wprowadzając te przepisy, ustawodawca nie ingerował w regulacje podatkowe. W uzasadnieniu do ustawy zmieniającej wprost stwierdzono, że „projektowane regulacje nie ingerują w prawo podatkowe”, w tym również w normy zawarte w rozdziale 1a „Ceny transferowe” ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych.
Grupa Robocza zwraca uwagę, że w pewnych okolicznościach wykonanie wiążącego polecenia może doprowadzić do naruszenia przepisów podatkowych, szczególnie przepisów o cenach transferowych. Transakcja zawarta w wyniku wydania wiążącego polecenia, podobnie jak każda inna, może podlegać kontroli zgodności jej warunków z warunkami rynkowymi.
Istotnym problemem jest brak zwolnienia od odpowiedzialności za ewentualne zaległości podatkowe powstałe w wyniku wykonania wiążącego polecenia. Artykuł 215 § 1 KSH zwalnia członków zarządu spółki zależnej z odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną wykonaniem wiążącego polecenia, jednak zwolnienie to nie obejmuje odpowiedzialności karnoskarbowej. W przypadku identyfikacji podczas kontroli podatkowej transakcji zawartej niezgodnie z zasadą ceny rynkowej może zostać doszacowany dodatkowy dochód do opodatkowania, a w konsekwencji pojawić się zarzut uchylania się od opodatkowania.
Wykonanie wiążącego polecenia przez spółkę zależną wymaga uprzedniej uchwały jej zarządu. Oznacza to, że zarząd, podejmując uchwałę o wykonaniu polecenia, powinien przeprowadzić odpowiednią analizę oceniającą, czy wykonanie polecenia będzie zgodne z zasadą ceny rynkowej. Jeśli zarząd dojdzie do wniosku, że wykonanie polecenia doprowadzi do złamania zasady cen rynkowych i pomimo to zgodzi się je wykonać, może narazić się na zarzut świadomego godzenia się na zaniżenie zobowiązań podatkowych.
Grupa Robocza wskazuje, że naprawienie szkody może mieć różne formy. Jednym ze sposobów może być inna transakcja z podmiotem powiązanym neutralizująca niekorzystny efekt finansowy – taka sytuacja mogłaby być uznana za kompensatę, o której mowa w § 9 ust. 1 rozporządzenia ministra finansów z 21 grudnia 2018 r. w sprawie cen transferowych w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych. Inną formą może być rekompensata finansowa, która powinna wynikać z samego wiążącego polecenia i uwzględniać warunki możliwe do zaakceptowania przez podmiot niepowiązany.
Wątpliwości budzi możliwość zastosowania art. 11e ustawy o CIT dotyczącego korekt cen transferowych. Ustalenie z góry warunków nierynkowych w transakcji, aby następnie dokonać korekt, może nie spełniać wymogów tego przepisu i zostać uznane przez organy podatkowe za niedozwoloną optymalizację podatkową.
Jeśli pojawią się u Państwa jakiekolwiek pytania dotyczące cen transferowych zapraszamy do kontaktu z Joanną Pasymowską, doświadczonym partnerem w Dziale Doradztwa Podatkowego BDO: https://www.bdo.pl/pl-pl/uslugi/doradztwo-podatkowe/ceny-transferowe
Rekomendacje zostały zaprezentowane podczas XXI Forum Cen Transferowych w październiku 2025 r. Dokument powstał w odpowiedzi na potrzebę wyjaśnienia wątpliwości związanych ze stosowaniem przepisów o wiążących poleceniach wprowadzonych ustawą z 9 lutego 2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw.
Zgodnie z art. 212 § 1 ustawy z 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (KSH) spółka dominująca może wydać spółce zależnej uczestniczącej w grupie spółek wiążące polecenie dotyczące prowadzenia spraw spółki, jeżeli jest to uzasadnione interesem grupy spółek. Wprowadzając te przepisy, ustawodawca nie ingerował w regulacje podatkowe. W uzasadnieniu do ustawy zmieniającej wprost stwierdzono, że „projektowane regulacje nie ingerują w prawo podatkowe”, w tym również w normy zawarte w rozdziale 1a „Ceny transferowe” ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych.
Grupa Robocza zwraca uwagę, że w pewnych okolicznościach wykonanie wiążącego polecenia może doprowadzić do naruszenia przepisów podatkowych, szczególnie przepisów o cenach transferowych. Transakcja zawarta w wyniku wydania wiążącego polecenia, podobnie jak każda inna, może podlegać kontroli zgodności jej warunków z warunkami rynkowymi.
Istotnym problemem jest brak zwolnienia od odpowiedzialności za ewentualne zaległości podatkowe powstałe w wyniku wykonania wiążącego polecenia. Artykuł 215 § 1 KSH zwalnia członków zarządu spółki zależnej z odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną wykonaniem wiążącego polecenia, jednak zwolnienie to nie obejmuje odpowiedzialności karnoskarbowej. W przypadku identyfikacji podczas kontroli podatkowej transakcji zawartej niezgodnie z zasadą ceny rynkowej może zostać doszacowany dodatkowy dochód do opodatkowania, a w konsekwencji pojawić się zarzut uchylania się od opodatkowania.
Wykonanie wiążącego polecenia przez spółkę zależną wymaga uprzedniej uchwały jej zarządu. Oznacza to, że zarząd, podejmując uchwałę o wykonaniu polecenia, powinien przeprowadzić odpowiednią analizę oceniającą, czy wykonanie polecenia będzie zgodne z zasadą ceny rynkowej. Jeśli zarząd dojdzie do wniosku, że wykonanie polecenia doprowadzi do złamania zasady cen rynkowych i pomimo to zgodzi się je wykonać, może narazić się na zarzut świadomego godzenia się na zaniżenie zobowiązań podatkowych.
Grupa Robocza wskazuje, że naprawienie szkody może mieć różne formy. Jednym ze sposobów może być inna transakcja z podmiotem powiązanym neutralizująca niekorzystny efekt finansowy – taka sytuacja mogłaby być uznana za kompensatę, o której mowa w § 9 ust. 1 rozporządzenia ministra finansów z 21 grudnia 2018 r. w sprawie cen transferowych w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych. Inną formą może być rekompensata finansowa, która powinna wynikać z samego wiążącego polecenia i uwzględniać warunki możliwe do zaakceptowania przez podmiot niepowiązany.
Wątpliwości budzi możliwość zastosowania art. 11e ustawy o CIT dotyczącego korekt cen transferowych. Ustalenie z góry warunków nierynkowych w transakcji, aby następnie dokonać korekt, może nie spełniać wymogów tego przepisu i zostać uznane przez organy podatkowe za niedozwoloną optymalizację podatkową.
Jeśli pojawią się u Państwa jakiekolwiek pytania dotyczące cen transferowych zapraszamy do kontaktu z Joanną Pasymowską, doświadczonym partnerem w Dziale Doradztwa Podatkowego BDO: https://www.bdo.pl/pl-pl/uslugi/doradztwo-podatkowe/ceny-transferowe