Trwające obecnie prace nad ustawą o reformie Państwowej Inspekcji Pracy przewidują rozszerzenie dotychczasowych uprawnień kontrolnych tego organu, tak aby mógł on skuteczniej i efektywniej egzekwować przestrzeganie prawa pracy.
Dla pracodawców nowelizacja ta powinna być szczególnie interesująca, ponieważ może to oznaczać nowe wyzwania na gruncie przepisów podatkowych i ubezpieczeń społecznych.
Co się zmieni?
Dla pracodawców nowelizacja ta powinna być szczególnie interesująca, ponieważ może to oznaczać nowe wyzwania na gruncie przepisów podatkowych i ubezpieczeń społecznych.
Co się zmieni?
- Najważniejszą planowaną zmianą jest przyznanie PIP prawa do stwierdzania istnienia stosunku pracy w sytuacjach, gdy umowa o charakterze cywilnoprawnym (m.in. kontrakt B2B, umowa zlecenia) faktycznie spełnia warunki umowy o pracę. W tym zakresie Okręgowy Inspektor Pracy będzie miał prawo do wydania decyzji administracyjnej (dotychczas tylko sąd mógł przekształcić stosunek zatrudnienia między stronami).
- Decyzja stanie się natychmiastowo wykonalna w zakresie prawa pracy i bieżących obowiązków podatkowych oraz z zakresu ubezpieczeń społecznych. Natomiast skutki podatkowe i składkowe powstałe przed dniem wydania decyzji, będą zawieszone do dnia upływu terminu na wniesienie odwołania, a w przypadku jego złożenia - do dnia prawomocnego orzeczenia sądu.
- Od decyzji zmieniającej stosunek zatrudnienia będzie można się odwołać do Okręgowego Inspektora Pracy w ciągu 7 dni, a jeżeli dowołanie nie zostanie uwzględnione to pozostaje odwołanie do właściwego sądu rejonowego w ciągu miesiąca. Planowane terminy na wniesienie odwołania wydają się być są niestety stosunkowe krótkie.
- Ponad dwukrotnie mają zwiększyć się również wysokości grzywien, które PIP może nałożyć w postepowaniu mandatowym (nawet do 60 000 zł).
- PIP będzie mógł przeprowadzić kontrole w sposób zdalny, a nie jak to było dotychczas wyłącznie stacjonarnie.
Potencjalne konsekwencje podatkowe – czego mogą spodziewać się pracodawcy?
Poniżej przedstawiamy najważniejsze konsekwencje podatkowe z zakresu PIT, CIT, VAT i ZUS. Biorąc pod uwagę wykonalność decyzji należy je podzielić na skutki w rozliczeniach bieżących i rozliczeniach przeszłych.
Rozliczenia bieżące
PIT/ZUS
Od dnia wydania decyzji przez PIP, samozatrudniony staje się pracownikiem, a jego dotychczasowy kontrahent, staje się pracodawcą, który wstępuje on w rolę płatnika i jest zobowiązany do odprowadzania należnych zaliczek na PIT oraz składek na ZUS.
Przeszłe rozliczenia
Poza zmianą rozliczeń bieżących, w przypadku niezłożenia odwołania od decyzji PIP lub jeżeli sąd wyda niekorzystny wyrok i „przyklepie” tę decyzję, to pracodawcy mogą być zobowiązani do dokonania korekty rozliczeń podatkowych w zakresie podatku PIT, CIT i VAT za pięć lat wstecz (do czasu przedawnienia zobowiązania podatkowego).
W zakresie podatku VAT w przypadku przekształcenia kontraktu B2B w umowę o pracę, organy skarbowe mogą uznać, że samozatrudniony przez okres współpracy z kontrahentem wystawiał „puste faktury”, a co za tym idzie jego kontrahent nie był uprawniony do odliczenia z nich podatku VAT. Dla pracodawcy będzie to więc wiązało się z koniecznością korekty deklaracji VAT w zakresie odliczonego podatku VAT naliczonego wynikającego z faktur otrzymanych od kontrahenta B2B.
Z kolei, w zakresie podatku CIT korekcie podlegać mogą koszty uzyskania przychodów wynikające z kwot widniejących na fakturach VAT, które samozatrudniony wystawiał na rzecz faktycznego pracodawcy.
W podatku PIT i ZUS pracodawca może być zobowiązany do zapłaty zaległych zaliczek na podatek PIT oraz składek na ZUS. Od zaległych zaliczek i składek pracodawca może być również zobowiązany do zapłaty odsetek od powstałych zaległości.
Jak możemy pomóc Państwa firmie przygotować się na nadchodzące zmiany w działaniach PIP?
Wprowadzenie zdalnej i elektronicznej formy kontroli, a także rozszerzenie kompetencji PIP w zakresie zmiany charakteru umów, może skutkować istotnym wzrostem liczby przeprowadzanych kontroli.
Pracodawcy powinni więc liczyć się z tym, że będą one odbywać się częściej i w bardziej szczegółowy sposób.
Wobec nadchodzących zmian, oferujemy przeprowadzenie w Państwa firmie audytu B2B, podczas którego przyjrzymy się, jak ten model współpracy funkcjonuje w Państwa firmie. W szczególności skupimy się na:
Poniżej przedstawiamy najważniejsze konsekwencje podatkowe z zakresu PIT, CIT, VAT i ZUS. Biorąc pod uwagę wykonalność decyzji należy je podzielić na skutki w rozliczeniach bieżących i rozliczeniach przeszłych.
Rozliczenia bieżące
PIT/ZUS
Od dnia wydania decyzji przez PIP, samozatrudniony staje się pracownikiem, a jego dotychczasowy kontrahent, staje się pracodawcą, który wstępuje on w rolę płatnika i jest zobowiązany do odprowadzania należnych zaliczek na PIT oraz składek na ZUS.
Przeszłe rozliczenia
Poza zmianą rozliczeń bieżących, w przypadku niezłożenia odwołania od decyzji PIP lub jeżeli sąd wyda niekorzystny wyrok i „przyklepie” tę decyzję, to pracodawcy mogą być zobowiązani do dokonania korekty rozliczeń podatkowych w zakresie podatku PIT, CIT i VAT za pięć lat wstecz (do czasu przedawnienia zobowiązania podatkowego).
W zakresie podatku VAT w przypadku przekształcenia kontraktu B2B w umowę o pracę, organy skarbowe mogą uznać, że samozatrudniony przez okres współpracy z kontrahentem wystawiał „puste faktury”, a co za tym idzie jego kontrahent nie był uprawniony do odliczenia z nich podatku VAT. Dla pracodawcy będzie to więc wiązało się z koniecznością korekty deklaracji VAT w zakresie odliczonego podatku VAT naliczonego wynikającego z faktur otrzymanych od kontrahenta B2B.
Z kolei, w zakresie podatku CIT korekcie podlegać mogą koszty uzyskania przychodów wynikające z kwot widniejących na fakturach VAT, które samozatrudniony wystawiał na rzecz faktycznego pracodawcy.
W podatku PIT i ZUS pracodawca może być zobowiązany do zapłaty zaległych zaliczek na podatek PIT oraz składek na ZUS. Od zaległych zaliczek i składek pracodawca może być również zobowiązany do zapłaty odsetek od powstałych zaległości.
Jak możemy pomóc Państwa firmie przygotować się na nadchodzące zmiany w działaniach PIP?
Wprowadzenie zdalnej i elektronicznej formy kontroli, a także rozszerzenie kompetencji PIP w zakresie zmiany charakteru umów, może skutkować istotnym wzrostem liczby przeprowadzanych kontroli.
Pracodawcy powinni więc liczyć się z tym, że będą one odbywać się częściej i w bardziej szczegółowy sposób.
Wobec nadchodzących zmian, oferujemy przeprowadzenie w Państwa firmie audytu B2B, podczas którego przyjrzymy się, jak ten model współpracy funkcjonuje w Państwa firmie. W szczególności skupimy się na:
- Analizie aktualnie stosowanych umów cywilnoprawnych (w szczególności kontraktów B2B) pod kątem oceny czy nie zawierają one cech typowych dla stosunku pracy;
- Identyfikacji ryzyka poprzez określenie, które formy współpracy mogą budzić wątpliwości organu kontrolnego;
- Opracowaniu rekomendacji i rozwiązań, mających na celu minimalizację ryzyka zakwestionowania przyjętych rozwiązań podczas potencjalnej kontroli PIP;
- Monitorowaniu zmian przepisów i regularnym aktualizowaniu rekomendacji, aby Państwa firma działała w zgodzie z aktualnie obowiązującymi przepisami prawa
- Przygotowaniu odwołania od decyzji przekształcającej stosunek zatrudnienia oraz zapewnieniu wsparcia w toku postępowania lub zapewnienie kontaktu z doradcą prawnym w celu zagwarantowania, że doradca będzie mógł w ciągu 7 dniowego terminu przygotować odwołanie wraz z pełnym merytorycznym uzasadnieniem.
Obecnie projekt jest na etapie opiniowania, ale projektodawcy chcą, aby nowe przepisy zaczęły obowiązywać wraz z początkiem 2026 r. Czasu nie zostało więc już zbyt wiele, przygotowanie się do nadchodzących zmian.