Państwo nie zarobi na „bezgotówkowym” rozliczeniu podatku

BDO W MEDIACH Komentowany wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA) to kolejny głos w ważnej linii orzeczniczej dotyczącej art. 66 ordynacji podatkowej w zakresie szczególnej formy wykonania zobowiązania podatkowego poprzez przekazanie fiskusowi rzeczy zamiast środków pieniężnych. – komentuje w Rzeczpospolitej Emilia Wolnowska Partner w Dziale Doradztwa Podatkowego, doradca podatkowy

A kluczowa w kontekście VAT pozostaje odpowiedź na pytanie, czy tego rodzaju czynność stanowi dostawę towarów w rozumieniu ustawy o VAT, a więc czy podlega opodatkowaniu.

Organy podatkowe niezmiennie traktują takie przekazania jako darowizny, a zatem jako czynności podlegające VAT. Tymczasem sądy krajowe stanowczo odrzucają tę interpretację.

W omawianym wyroku sąd zwrócił uwagę na brak elementu wzajemności, bowiem nie dochodzi tu do świadczenia ekwiwalentnego. W związku z tym nie można mówić o dostawie towarów w rozumieniu VAT, ponieważ nie występuje wymiana świadczeń między stronami.

Tym samym wygaśnięcie zobowiązania podatkowego poprzez przekazanie rzeczy Skarbowi Państwa lub jednostce samorządu terytorialnego nie rodzi obowiązku podatkowego w VAT. Warto przypomnieć, że NSA już w uchwale z 8 października 2007 r. (I FPS 2/07) potwierdził, że tego rodzaju czynność nie podlega VAT. Obecny wyrok konsekwentnie podtrzymuje tę linię, znajdując też potwierdzenie w orzecznictwie sądów administracyjnych z ostatnich lat.

Nie bez znaczenia pozostaje kwestia wcześniejszego odliczenia podatku naliczonego przez podatnika. NSA słusznie zauważył, że prawo do odliczenia nie wpływa na samą kwalifikację przekazania rzeczy jako czynności nieopodatkowanej.

W przypadku przekazania majątku w miejsce zapłaty podatku podatnik powinien dokonać korekty wcześniej odliczonego VAT. W ten sposób unika się sytuacji nieopodatkowanej konsumpcji, zachowując neutralność VAT.

Cały artykuł można przeczytać w Rzeczpospolitej z 6 sierpnia 2025 r.