Najnowsze orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 sierpnia 2025 r. (sygn. II FSK 30/23, II FSK 31/23, II FSK 32/23) ponownie potwierdzają, że procedura uzyskania opinii o stosowaniu preferencji w podatku u źródła jest wymagająca, a ciężar dowodu leży wyłącznie po stronie wnioskodawcy. Sądy nie podzieliły argumentów podatnika i zaakceptowały stanowisko organów, które odmówiły wydania opinii ze względu na uzasadnione przypuszczenia, że spółka będąca odbiorcą należności nie jest ich rzeczywistym właścicielem.
To kolejny sygnał, że linia orzecznicza w sprawach dotyczących podatku u źródła ulega konsolidacji, a praktyczne znaczenie statusu „beneficial owner” oraz realnej substancji gospodarczej spółki w strukturach holdingowych staje się kluczowe w ocenie ryzyka podatkowego.
Beneficial owner i substancja gospodarcza – sedno problemu
Sądy konsekwentnie wskazują, że rzeczywisty właściciel (beneficial owner) to nie tylko formalny odbiorca płatności, lecz podmiot faktycznie decydujący o ich przeznaczeniu i prowadzący realną działalność gospodarczą. Jeżeli spółka pełni rolę wyłącznie ogniwa pośredniczącego w transferze środków, nie wykazując własnej substancji (pracowników, aktywności, ryzyk biznesowych), trudno jej obronić status uprawniający do zwolnień lub ulg.
Ciężar dowodu spoczywa na podatniku
Podkreślmy, że w postępowaniu o wydanie opinii o stosowaniu preferencji to wnioskodawca musi udowodnić wszystkie przesłanki uprawnienia. Organ podatkowy nie ma obowiązku wykazywania, że podatnik preferencji nie posiada – wystarcza, że pojawią się uzasadnione wątpliwości lub „czerwone flagi” wskazujące na brak realnej substancji czy ekonomicznego uzasadnienia danej struktury.
Odmowa nie przekreśla prawa do zwolnienia
Warto pamiętać, że odmowa wydania opinii nie oznacza automatycznej utraty prawa do zastosowania zwolnienia lub redukcji stawki podatku u źródła. To jedynie brak formalnego potwierdzenia organu. W praktyce podatnik może nadal stosować preferencje, ale musi liczyć się z ryzykiem sporu i być gotowy do udowodnienia swoich racji w toku kontroli lub w procedurze zwrotu podatku.
Kształtująca się linia orzecznicza
Zarówno najnowsze wyroki NSA, jak i wcześniejsze rozstrzygnięcia WSA i NSA z ostatnich lat tworzą spójną linię:
To kolejny sygnał, że linia orzecznicza w sprawach dotyczących podatku u źródła ulega konsolidacji, a praktyczne znaczenie statusu „beneficial owner” oraz realnej substancji gospodarczej spółki w strukturach holdingowych staje się kluczowe w ocenie ryzyka podatkowego.
Beneficial owner i substancja gospodarcza – sedno problemu
Sądy konsekwentnie wskazują, że rzeczywisty właściciel (beneficial owner) to nie tylko formalny odbiorca płatności, lecz podmiot faktycznie decydujący o ich przeznaczeniu i prowadzący realną działalność gospodarczą. Jeżeli spółka pełni rolę wyłącznie ogniwa pośredniczącego w transferze środków, nie wykazując własnej substancji (pracowników, aktywności, ryzyk biznesowych), trudno jej obronić status uprawniający do zwolnień lub ulg.
Ciężar dowodu spoczywa na podatniku
Podkreślmy, że w postępowaniu o wydanie opinii o stosowaniu preferencji to wnioskodawca musi udowodnić wszystkie przesłanki uprawnienia. Organ podatkowy nie ma obowiązku wykazywania, że podatnik preferencji nie posiada – wystarcza, że pojawią się uzasadnione wątpliwości lub „czerwone flagi” wskazujące na brak realnej substancji czy ekonomicznego uzasadnienia danej struktury.
Odmowa nie przekreśla prawa do zwolnienia
Warto pamiętać, że odmowa wydania opinii nie oznacza automatycznej utraty prawa do zastosowania zwolnienia lub redukcji stawki podatku u źródła. To jedynie brak formalnego potwierdzenia organu. W praktyce podatnik może nadal stosować preferencje, ale musi liczyć się z ryzykiem sporu i być gotowy do udowodnienia swoich racji w toku kontroli lub w procedurze zwrotu podatku.
Kształtująca się linia orzecznicza
Zarówno najnowsze wyroki NSA, jak i wcześniejsze rozstrzygnięcia WSA i NSA z ostatnich lat tworzą spójną linię:
- opinia o stosowaniu preferencji ma charakter szczególny i nie stosuje się do niej pełnych zasad Ordynacji podatkowej,
- organ ma prawo odmówić jej wydania, gdy pojawiają się uzasadnione przypuszczenia podważające twierdzenia podatnika,
- status rzeczywistego właściciela wymaga realnej substancji biznesowej, a nie tylko formalnego tytułu prawnego,
- odmowa opinii nie zamyka drogi do korzystania ze zwolnienia, ale przenosi ciężar dowodowy na późniejsze etapy rozliczenia podatku i ewentualne spory sądowe.
Jak możemy pomóc?
Jako doradcy podatkowi wspieramy klientów w przygotowaniu się do tego typu postępowań oraz minimalizowaniu ryzyka podatkowego. Możemy wspólnie:
Jako doradcy podatkowi wspieramy klientów w przygotowaniu się do tego typu postępowań oraz minimalizowaniu ryzyka podatkowego. Możemy wspólnie:
- przeprowadzić analizę statusu beneficial owner w grupie kapitałowej i ocenić ryzyka przed złożeniem wniosku,
- zweryfikować substancję gospodarczą spółki oraz wskazać działania wzmacniające jej pozycję w potencjalnym sporze,
- przygotować dokumentację i uzasadnienie do wniosku o opinię o stosowaniu preferencji, zwiększając szansę na uzyskanie pozytywnej decyzji,
- opracować strategię postępowania w przypadku odmowy wydania opinii – w tym ścieżki odwoławcze i ewentualny zwrot podatku,
- zorganizować szkolenie dla działu finansowego, aby pracownicy odpowiedzialni za płatności mieli pełną świadomość konsekwencji i obowiązków w zakresie WHT.
Jeśli Twoja spółka dokonuje wypłat transgranicznych i chciałaby skorzystać z preferencji w podatku u źródła, teraz jest właściwy moment, by sprawdzić, czy konstrukcja grupy i posiadane dokumenty pozwalają bezpiecznie przejść przez kontrolę lub wniosek o opinię.