Objęcie akcji nie daje żadnego przysporzenia majątkowego

BDO W MEDIACH  Przychód powstaje dopiero w momencie sprzedaży lub zamiany przez pracownika papierów wartościowych przekazanych mu przez pracodawcę w ramach programu motywacyjnego – piszą na łamach Rzeczpospolitej Rafał Krysa i Danuta Kluska z Działu Doradztwa Podatkowego BDO, biuro w Krakowie.

 

Jest coraz mniej wątpliwości w zakresie korzystnego opodatkowania PIT tzw. programów motywacyjnych.Taki wniosek wynika z orzeczeń sądów administracyjnych wydanych w ostatnim czasie, chociażby z niedawnego wyroku WSA w Gliwicach z 26 kwietnia 2023 r. (I SA/Gl 1487/22), który wpisuje się w linię orzeczniczą opartą na wyroku NSA z 29 czerwca 2022 r. (II FSK 2701/19). W tym zakresie można więc już mówić o ugruntowanej linii orzeczniczej.

 

Znowelizowano przepisy…

Przepisy ustawy o PIT o tzw. programach motywacyjnych, które weszły w życie 1 stycznia 2018 r., miały jednoznacznie przesądzić występujące dotychczas wątpliwości związane z właściwym opodatkowaniem i realizacją wdrażanych programów akcyjnych (opcyjnych). Wątpliwości te dotyczyły w szczególności identyfikacji właściwego momentu powstania przychodu podatkowego w PIT po stronie uczestników takich programów, tj. w momencie nabycia (objęcia) akcji (udziałów) w ich ramach czy odpłatnego ich zbycia.

Wprowadzone przepisy art. 24 ust. 11-12a (obecnie: art. 24 ust. 11-12b w związku z objęciem ich reżimem prostej spółki akcyjnej) zdefiniowały „program motywacyjny” jako utworzony na podstawie uchwały walnego zgromadzenia przez spółkę akcyjną, z którą podatnika łączy stosunek pracy lub stosunek cywilnoprawny, albo spółkę akcyjną dominującą w stosunku do takiej spółki, system wynagradzania, w wyniku którego osoby uprawnione do takich świadczeń bezpośrednio lub w wyniku realizacji praw z pochodnych instrumentów finansowych lub realizacji innych praw majątkowych nabywają prawo do faktycznego objęcia lub nabycia akcji spółki, z którą łączy je stosunek pracy lub stosunek cywilnoprawny albo akcji spółki dominującej w stosunku do takiej spółki (ust. 11b).

Z kolei w myśl znowelizowanego ust. 11, jeżeli w wyniku realizacji programu motywacyjnego spełniającego powyżej wskazane przesłanki podatnik faktycznie obejmuje lub nabywa akcje tej spółki lub akcje spółki w stosunku do niej dominującej, to przychód z tego tytułu powstaje w momencie odpłatnego zbycia tych akcji. Pomimo że z pozoru treść znowelizowanego przepisu nie budzi wątpliwości, w praktyce wątpliwości takie pozostały.

 

…ale wątpliwości pozostały

Wdrażane w organizacjach programy akcyjne (opcyjnie) skonstruowane są zazwyczaj w sposób wieloetapowy, bazując częstokroć na:

- wynikach finansowych – osobistych czy firmowych – które mają być osiągnięte w przyszłości,

- okresu związania określonego uczestnika z organizacją

- innych, mniej wymiernych przesłankach

jako elementach uprawniających do otrzymania określonych benefitów.

Powoduje to, że częstokroć programy te przewidują objęcie (nabycie) opcji na akcje, warrantów subskrypcyjnych czy jednostek uczestnictwa uprawniających do nabycia akcji w przyszłości. Co więcej, do faktycznego nabycia akcji w ich ramach nie musi w ogóle dojść, a ich „wirtualna” wartość służy jedynie do określenia wartości danego benefitu.

W konsekwencji nawet w przypadku programów akcyjnych (opcyjnych) spełniających definicję programu motywacyjnego wprowadzona regulacja nie obejmuje całokształtu przysporzeń, jakie mogą przewidywać takie programy. Stąd w praktyce pytania, czy np. w momencie nabycia opcji na akcje powstaje przychód, pozostały nadal otwarte.

 

Cały artykuł można przeczytać w Rzeczpospolitej z 5 czerwca 2023 r., str.: D1 i D3