BDO W MEDIACH Wprowadzając instytucję przedsiębiorstwa w spadku ustawodawca wprowadził instrument pozwalający na niezakłócone kontynuowanie działalności zmarłego przedsiębiorcy przez zarządcę sukcesyjnego. Nie przewidział jednak żadnych szczególnych rozwiązań związanych z ujęciem rachunkowym i podatkowym jego definitywnego przyjęcia przez sukcesora zamierzającego kontynuować działalność przedsiębiorstwa w spadku – pisze na łamach Rzeczpospolitej Rafał Krysa, radca prawny, doradca podatkowy, starszy menedżer w Dziale Doradztwa Podatkowego BDO, biuro w Krakowie.
Ocena skutków rachunkowych przyjęcia przedsiębiorstwa w spadku (dalej: PwS) wymaga kilka słów wstępu na temat charakteru prawnego tejże instytucji oraz zasad jej funkcjonowania, a także przesądzenia, co w istocie oznaczać będzie termin „przyjęcie” PwS.
Istotnie zatem upraszczając, PwS stanowi przedsiębiorstwo w rozumieniu Kodeksu cywilnego, na które to składa się ogół składników majątkowych zmarłego przedsiębiorcy związanych z prowadzoną dotychczas działalnością gospodarczą. Przedsiębiorstwo w spadku jest więc wyodrębnioną masą majątkową, zarządzaną niezależnie. Przedsiębiorstwo w spadku używa dotychczasowej jego firmy z dopiskiem „w spadku”.
Przedsiębiorstwo w spadku powinno być zarządzane przez zarządcę sukcesyjnego, który działa w imieniu własnym, lecz na rachunek właścicieli PwS. Właścicielami takimi są w szczególności spadkobiercy składników PwS wskazani w stwierdzeniu nabycia spadku lub poświadczenia dziedziczenia, nawet jeśli nie doszło do podziału spadku. Przedsiębiorstwo w spadku kontynuuje zatem swą dotychczasową działalność, za co odpowiedzialny jest zarządca sukcesyjny, ale to jego właściciele odpowiadają solidarnie za jego zobowiązania cywilnoprawne.
Należy pamiętać, że przedsiębiorstwo w spadku jest sukcesorem praw i obowiązków podatkowych zmarłego przedsiębiorcy, kontynuując prowadzoną przez niego ewidencję księgową (ksiąg rachunkowych / KPiR, czy ewidencji środków trwałych). W ewidencji należy jednak wyodrębnić zdarzenia gospodarcze, które miały miejsce po dniu otwarcia spadku. W przypadku prowadzenia ksiąg rachunkowych przez spadkodawcę – można ich nie zamykać na dzień poprzedzający dzień otwarcia spadku przy założeniu, że działalność będzie kontynuowana przez przedsiębiorstwo w spadku. Pierwszym obowiązkiem zarządcy sukcesyjnego jest jednak sporządzenie wykazu składników majątku PwS na dzień otwarcia spadku. Wykaz ten powinien zawierać m.in. kwotę wydatków na nabycie danego składnika, metodę jego amortyzacji, czy sumę dokonanych odpisów amortyzacyjnych.
Więcej o rozliczeniach podatkowych, skutkach podatkowych i rachunkowych w Rzeczpospolitej z 19 stycznia 2022 r., str. H3