BDO W MEDIACH W dniu 8 września 2022 r. rzecznik generalny Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał opinię dotyczącą ważnego i kontrowersyjnego zagadnienia - możliwości otrzymania zwrotu nadpłaty VAT w związku z zastosowaniem niewłaściwej stawki podatku – pisze w Rzeczpospolitej Patryk Zawada, radca prawny w Dziale Doradztwa Podatkowego BDO, biuro BDO w Krakowie.
Opinia została wydana w związku ze sprawą jaka zawisła przed austriackim sądem. Spór podatnika z organem skarbowym dotyczył odmowy zwrotu nadpłaty podatku VAT, który został przez spółkę nadpłacony w związku z zastosowaniem przez nią wyższej stawki na paragonach wydanych konsumentom.
Rzecznik generalny w swojej opinii podkreślił, że w sytuacji takiej jak w stanie faktycznym będącym podstawą tej sprawy, z uwagi na to, że odbiorcami usług byli konsumenci, nie ma realnego ryzyka uszczuplenia wpływów budżetowych z tytułu podatku VAT. Podmioty takie nie mają prawa do odliczenia podatku VAT, a skoro tak, to tym samym nie istnieje ryzyko zastosowania „zawyżonego” odliczenia podatku VAT (wynikającego z zastosowania zbyt wysokiej stawki VAT) i w konsekwencji nieodprowadzenia należnego podatku VAT do budżetu państwa. Inaczej byłoby, gdyby odbiorcami usług spółki byli podatnicy VAT, którym przysługiwałoby prawo do odliczenia podatku naliczonego.
Stanowisko wyrażone przez rzecznika generalnego w opinii jest głosem rozsądku. Trudno uznać, że dochodzi do realnego ryzyka uszczuplenia podatku VAT, gdy odbiorcami usług są wyłącznie konsumenci, dla których ten podatek nie jest neutralny. Istotne jest także wyeksponowanie dobrej wiary przez rzecznika. Choćby na przykładzie polskich spraw, takich jak dotycząca branży fitness, ma to istotne znaczenie. Trudno bowiem odmawiać zwrotu nadpłaty VAT i w ten sposób „karać” podatników, jeśli stosowali się oni do linii przyjętej przez fiskusa i dopiero następczo wydana interpretacja ogólna zmieniła stan rzeczy. O tym, że ustalenie prawidłowej stawki podatku VAT często nie jest zadaniem łatwym, może świadczyć choćby prowadzenie w polskim systemie instytucji wiążącej informacji stawkowej.
Wreszcie, odpowiadając na pytanie zawarte w tytule, trudno przyznać prawo państwa do „wzbogacenia się” kosztem podatnika, który działał w dobrej wierze celem uniknięcia sankcji i stosował w tym celu niewłaściwą stawkę VAT. To przecież podatnik ponosił ryzyko związane z negatywną percepcją ceny swoich usług, co jak słusznie zauważa rzecznik, nie pozostaje bez wpływu na jej konkurencyjność. Już samo to nie pozwala uznać, że doszło w jego przypadku do „bezpodstawnego wzbogacenia”. Pozostaje mieć nadzieję, że w podobnym tonie wypowie się TSUE odpowiadając na pytanie prejudycjalne.
Całą obszerną analizę można przeczytać w Rzeczpospolitej z 26 października 2022 r., str. H8