Zamiana pożyczki udzielonej przez udziałowca na udziały

BDO W MEDIACH  Jedną z formą finansowania działalności spółki jest udzielenie pożyczki przez udziałowca. Czasem jednak ze względów finansowych, organizacyjnych lub innych właściciele decydują, że zamiast zwrotu pieniędzy otrzyma on dodatkowe udziały – pisze w Rzeczpospolitej Michał Tomczyk, biegły rewident, Partner w Departamencie Rewizji Finansowej BDO.

 

Inną formą finansowania przez właścicieli może być wniesienie środków na kapitał własny. Jeśli udziałowcy obejmują udziały powyżej ich wartości nominalnej w celu zwiększenia aktywów przedsiębiorstwa w momencie jego tworzenia lub później, nadwyżka ujmowana jest w kapitale zapasowym jako tzw. agio.

 

Podstawa formalna

 

Udziałowiec spółki, w porozumieniu z pozostałymi wspólnikami, może zdecydować o konwersji wierzytelności z tytułu udzielonej spółce pożyczki na udziały w kapitale zakładowym spółki. Zamiana następuje najczęściej w formie:

  • utworzenia nowych udziałów, a więc zwiększenia ich liczby w kapitale zakładowym, lub
  • zwiększenia nominalnej wartości udziałów już istniejących.

 

Decyzja dotycząca sposobu konwersji pożyczki na udziały w spółce, powinna mieć formę uchwały podjętej przez udziałowców.

 

Oprócz formy podwyższenia kapitału wynikającego z konwersji pożyczki, należy rozważyć również sposób tej zamiany. Transakcja może zostać przeprowadzona:

  • poprzez wniesienie wierzytelności jako aportu, co oznacza, że w ramach procedury podwyższania kapitały zakładowego, wspólnik zobowiązuje się do wniesienia wkładu niepieniężnego w postaci posiadanej wierzytelności (pożyczki),
  • potrącenia wierzytelności z zastrzeżeniem wymogów prawnych określonych w Kodeksie Spółek Handlowych.

 

Jeśli wspólnicy zdecydują się na potrącenie wierzytelności, należy wziąć pod uwagę przepis art. 14 par. 4 Kodeksu spółek handlowych (dalej: ksh), który mówi, że wspólnik i akcjonariusz nie może potrącać swoich wierzytelności wobec spółki kapitałowej z wierzytelnością spółki względem wspólnika z tytułu należnej wpłaty na poczet udziałów albo akcji. Kodeks spółek handlowych  dopuszcza natomiast potrącenie w formie umowy między udziałowcem a spółką.  W konsekwencji, jeżeli spółka zawrze ze wspólnikiem umowę kompensacyjną, która stanowić będzie podstawę do potrącenia wierzytelności wspólnika z tytułu pożyczki z wierzytelnością spółki z tytułu wpłaty na kapitał, to takie umowne potrącenie jest dopuszczalne.

 

Do potrącania wzajemnych wierzytelności stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 498 par. 2 k.c. w skutek umownego potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej.

UWAGA! Konwersja pożyczki na udziały w kapitale zakładowym, dokonana na podstawie umowy, następuje z datą jej zawarcia lub w innym terminie jeśli taki został wskazany w umowie.

 

Cały artykuł można przeczytać w Rzeczpospolitej z 7 kwietnia 2021 r., str.: H1 i H5.